Wat is fermenteren? En wat moet je er over weten?
Fermenteren kun je leren
Fermenteren wordt al heel lang toegepast. Volgens verschillende experts is het zelfs een van de oudste manieren om eten te conserveren. Eeuwenlang maken we al van fermenteren gebruik door overal ter wereld eten te behouden. Misschien heb je al wel eens gehoord dat scheurbuik bij zeelieden voorkomen werd wanneer ze gefermenteerde kool aten. In kool zit namelijk wel vitamine C, een vitamine die vooral bij zeelieden zo goed als ontbrak. Doordat kool toen al gefermenteerd werd, zorgde het ervoor dat zeelieden toch voldoende vitamine C binnenkregen.
Tegenwoordig is fermenteren heel populair. Je kunt dan ook op steeds meer plekken gefermenteerd voedsel eten. Het is niet alleen een geweldige manier om voedselverspilling tegen te gaan, het zorgt er bij bepaalde voedingsmiddelen voor dat je een totaal andere smaak creëert.
In deze blog ontdek je alles wat je over fermenteren moet weten. Zo leg ik je uit wat het precies is, wat de voordelen van fermenteren zijn en hoe je het zelf kunt doen.
Wat is fermenteren eigenlijk?
Met fermenteren bedoelen we het bewust laten bederven van eten. Het gaat hierbij niet alleen om groenten. Je kunt naast groenen ook fruit, vis, vlees en zuivel fermenteren. Dit proces noemen we fermentatie en heeft veel invloed op het voedingsmiddel. Zo ziet een gefermenteerd stuk fruit er compleet anders uit. Het krijgt een andere geur en het kan zuurder worden. Voor veel mensen is het grootste voordeel van fermenteren dat het voedingsmiddel langer houdbaar wordt. Als we kijken naar groente, kan fermentatie er ook voor zorgen dat het makkelijker verteerbaar wordt.
Hoe werkt fermenteren?
Micro-organismen zorgen er bij fermenteren voor dat het voedingsmiddel als het ware ‘kan veranderen’. Deze micro-organismen, een combinatie van schimmels, gisten en bacteriën, hebben bij elkaar genomen een indrukwekkende kracht. Zo kunnen ze er samen voor zorgen dat witte kool middels fermentatie getransformeerd wordt naar zuurkool.
Fermenteren werkt vaak doordat een samenstelling van deze micro-organismen aan het voedingsmiddel worden toegevoegd. Het is niet altijd nodig om zelf iets te doen. Bij verschillende voedingsmiddelen start de fermentatie vanzelf. Simpelweg door het product in een andere omgeving te plaatsen. Meestal is hier een warme, vochtige omgeving voor nodig. Een dergelijke omgeving stimuleert de aanmaak van de benodigde micro-organismen. Deze micro-organismen zorgen voor hun beurt voor de creatie van verschillende vitamines en enzymen. Ze kunnen zelfs ervoor zorgen dat suikers afgebroken worden!
Dit is een super handig boek over fermenteren, wat je makkelijk thuis kunt toepassen
Is gefermenteerd voedsel wel gezond?
De bekendste voedingsmiddelen die we fermenteren zitten na fermentatie boordevol bacteriën waar ons lichaam ook echt wat aan heeft. De wetenschap noemt deze bacteriën ook wel probiotica.
Zoals je misschien wel weet, leven er sowieso al talloze verschillende bacteriën in ons darmstelsel. Deze bacteriën noemen we darmmicrobiota. Net als probiotica, hebben deze bacteriën een positieve invloed op ons immuunsysteem. Ze versterken ons immuunsysteem waardoor we minder snel ziek worden. Dat terwijl er vandaag de dag al genoeg elementen zijn die dit klassieke systeem van bacteriën aanvallen. Denk aan een te schoon huis, eindeloos bewerkte voedingsmiddelen of stress.
In gefermenteerd voedsel zitten onder andere bacteriën die een steentje bijdragen aan je darmstelsel. Hierdoor kunnen ze extra ondersteuning aan je algehele immuunsysteem bieden. Dat klinkt natuurlijk niet verkeerd. Het is daarom ook geen verrassing dat fermenteren alsmaar populairder wordt.
Je kunt er daarom vanuit gaan dat de meeste voedingsmiddelen die populair zijn om te fermenteren, goed voor je zijn. Alhoewel er honderden voedingsmiddelen zijn die je kunt fermenteren, wordt doorgaans geadviseerd in het begin alleen een klein aantal voedingsmiddelen die bekend zijn te fermenteren. Je lichaam heeft namelijk tijd nodig om aan gefermenteerd voedsel te wennen. Daarnaast is lang niet ieder voedingsmiddel even lekker als het eenmaal gefermenteerd is.
Waarom fermenteren juist nu zo populair is
Mogelijk ben je al bekend met de voordelen van gefermenteerd voedsel. Toch helpt het om nog een keer door te nemen wat het nut van fermenteren is. Daarom hebben we de belangrijkste voordelen van fermenteren op een rij gezet:
- Met fermenteren is het mogelijk om verspilling van voedingsmiddelen te voorkomen. Je kunt voedingsmiddelen kortom langer eten.
- Het fermentatieproces activeert de aanmaak van vitamines en belangrijke andere stoffen die je lichaam lastig uit andere voedingsmiddelen kan halen.
- Diverse voedingsmiddelen, waaronder veel soorten groente, worden makkelijker verteerbaar.
- Met fermentatie wordt lactose afgebroken waardoor mensen met een lactose-intolerantie sommige voedingsmiddelen wel kunnen eten.
- Antinutriënten kunnen deels of volledig verdwijnen middels fermentatie. Antinutriënten kun je onder andere tegenkomen in peulvruchten en noten en kunnen voorkomen dat je belangrijke mineralen goed opneemt.
- Door te fermenteren worden bacteriën aangemaakt die je immuunsysteem kunnen versterken.
- De houdbaarheid van diverse voedingsmiddelen kan fors verlengd worden.
- Voor diverse voedingsmiddelen, zoals groente en fruit, kan de smaak en textuur na fermentatie beter worden.
Wat zijn voorbeelden van gefermenteerd voedsel
Wat veel mensen niet weten, is dat we al veel gefermenteerd voedsel eten. Vaak vinden mensen gefermenteerd voedsel maar een onprettige gedachte. Tot ze horen dat de zuurkool of yoghurt die ze eten al het gevolg is van fermentatie. Een van de bekendste voorbeelden van voedingsmiddelen waarbij fermentatie een belangrijke rol speelt, is bij het maken van wijn en bier. Brouwers voegen bij bier gist toe om alcohol en koolzuur te maken. Zonder dit fermentatieproces zou je biertje heel wat minder lekker smaken. Datzelfde is het geval voor brood en wijn waar ook van gist gebruikt wordt gemaakt.
Of wat dacht je van zuivelproducten als yoghurt en kaas? Daar worden melkzuurbacteriën toegevoegd om suikers te transformeren tot melkzuur. Een uniek proces in voedingsmiddelen die velen van ons dagelijks consumeren.
